4.5G diye satılan 4G hoş geldi…

____________________________________________________________________

Dün gece yapılan lansmanlardan sonra tüm operatörler şehir merkezleri ve çok sayıda belli ilçedeki baz istasyonlarından 4.5G denen aslında esas 4G olan şebeke teknolojisini devreye soktu. Açıkçası benim bulunduğum konuma daha iki yıl 4G gelmez, ondan bende bir değişiklik olmadı.

4G’nin devreye girmesiyle millet garip bir şekilde hız testlerine abandı. Hatta, öyle ki Speedtest sitesi ile hız testi hizmeti veren Ookla‘nın bile dikkatini çekti durum ki aşağıdaki tiviti paylaştılar.

It looks like the entire country of Turkey is taking Speedtests right now 🙂

We see you Turkey! pic.twitter.com/6rF0UV1zOg

— Ookla (@Ookla) 31 Mart 2016

Yalnız görünen hız testleri biraz şaşırtıcı idi. Önceki Turkcell lansmanlarında hız testi sonuçlarını paylaşan Turkcell yöneticilerinin testleri 300 Mbit saniye indirme hızının altına inmemişti. Ancak son kullanıcı sonuçları öyle olmadı, buna da kullanıcılar oldukça şaşırdı.

Genelde paylaşılan çoğu hız testi sonucu 40 – 60 Mbit civarı hızlar idi. Zamanla daha yüksek sonuçların da paylaşıldığı görüldü ki benim gördüğüm paylaşılan en yüksek hızlı sonuç Erzurum’da yapılmış 205 Mbit sonuçlu Turkcell testi idi sanırım. Belki birkaç daha yüksek sonuçlu görmüştüm ama onlar da birkaç Mbit daha yüksekti işte. Hız testi paylaşımları Donanımhaber 4,5G HIZ TESTİ [ANA KONU] başlığında devam ediyor.

Peki hızlar neden böyle düşük çıktı? Üstelik 40 – 50 Mbit düşük de değil hiç, birkaç Mbit seviyesinde hız testi sonuçları da vardı. 4.5G hızlarının düşük olmasının çeşitli sebepleri var:

• Telefonlarda şebeke işlemlerini yapan bir modem bulunur, bu modemin LTE desteği önemlidir. LTE desteği farklı teknolojilere göre farklı kategorilerle belirtilir. Mesela Cat 3 yani 3. kategordi destekleyen modemler ile maks. 100 Mbit kadar hız almak mümkündür. Cat 4 modemler aynı frekans bandında iki farklı taşıyıcıyı birleştirerek 150 Mbit’e kadar hız sunabiliyorlar. Cat 6 modemler farklı frekans bantlarındaki farklı taşıyıcıları birleştirerek 300 Mbit hız sunabiliyor. LTE Cat 9 modemler ise daha da yüksek 450 Mbit civarı hızlar sunabiliyor.
• Piyasadaki çoğu cihazın modemi de LTE Cat 3 ve üstü oluyor. Bu teknoloji de yaklaşık 100 Mbit’e kadar hız desteklediğine göre yavaşlığın nedeni bu da değil! O zaman ne? Tabii ki operatörlerin o kadar övündükleri, o kadar reklamını yaptıkları, uğruna Ronaldo getirdikleri şebekeleri… 4G operatörlerin her ne kadar yıllardır yatırım yaptığı izlenimini verseler bile geçtiğimiz yazdan beri esas çalışmalarını yaptıkları bir gerçek, bu zaman aralığında kurulan baz istasyonlarının sayısı da yeterli değil tabi. Baz istasyonu sayısı az olunca ayrıca bir istasyon daha fazla kullanıcıya hizmet verdiği için ortalama hız da düşmüş oluyor.
• Ayrıca kullanılan 800 MHz bandı 4G sinyalini oldukça geniş alana yayabilse bile operatörlerin bu bantta 2 x 10 MHz frekansları var. Bu frekansla da alınabilecek hız zaten bildiğim kadarıyla maks. 75 Mbit civarı. 1800 MHz frekansı esas frekans olsa da baz istasyonu sayısı azlığından dolayı bu sinyale ulaşamayan kullanıcılar 800 MHz’deki daha dar olan banttan hizmet alıyor ve daha düşük hızlar alıyorlar. Yani aslında 4.5G diye satılan hızlar, bize sadece 4G olarak ulaşabiliyor şu aşamalarda. 4.5G diye diretilen LTE-A teknolojisi yerine 4G LTE veriliyor büyük bir kesime hani.
• Yine baz istasyonlarına uzaklık vs. de sinyalin azalmasına sebep olarak hızları düşürücü etkiye sebep oluyor. Zamanla 4G baz istasyonu sayısı arttıkça bu tür sorunlar ortadan kalkacaktır.
• Transmisyon şebekesinin yetersiz olması da seçenekler arasında. Her yere şuanda fiber ulaşamıyor, buralara ulaşmak için kullanılan radyolinklerin kapasiteleri ise daha düşük olduğundan da hızlar düşük olabiliyor belki de…Mesela Turkcell lansman testlerini fiber bağlı istasyonlarda yaptı belki, kullanıcılar mikrodalga radyolink ile beslenen istasyonlarda test yapıyorsa daha düşük hızlar alabiliyorlar belki. Hani bu tür çeşitli sebepleri var maks. hızı alamamanın.

Genel performans olarak en başarılı gördüğüm Turkcell oldu. Turk Telekom da geriye kalmayan oldukça yüksek hızlar verdi. Vodafone ise zaten 3G ile verebildiği hızların altında kalan hızlar verdi. Burada belki de operatörlerin frekans bantlarına yaptığı yatırımın etkilerini görüyoruz. Turkcell en fazla sayıda aboneye sahip olmasından bir ton para sayarken, Turk Telekom da abone sayısına göre çok iyi bantları alabileceği parayı sayarken Vodafone en az parayla 4G frekanslarını elde etmeye çalıştı. E böyle olunca da 1800 MHz 3. bantta 2×10 MHz gibi 2600 bandında da az frekans alarak diğerlerine göre daha az frekansa sahip olmuş oldu. Vodafone performansının direk bundan etkilendiğini söyleyemesek de zamanla etkileyecektir.

Yalnız 4G olayının şu boyutu hoşuma gitti. 3G çıktığında önce şehir merkezlerinde ve büyük ilçe merkezlerinde devreye girmişti. 4G ise daha küçük ilçe merkezlerinde bile devreye girmiş gibi görünüyor. Ha sembolik bir devreye girme olabilir ama 800 MHz ile 3G’nin ilk anlarına göre daha geniş bir alanda hizmet verebiliyorlar sonuçta. Normalde yaşadığım ilçeye 3G birkaç yıl sonra gelmişti, Twitter’da dün yapılmış bir 4G testi gördüm Vodafone’dan, 60 Mbit sonuçlu, gayet iyi.

Yine de hala önemli bir fiber sıkıntısı var. Zamanla bu fiberin yatırımlarla arttırılması gerekiyor. Belki şuan 4G istasyonlarında da radyolinkler kullanılabiliyor ama zamanla yetersiz kalacaklar. Ayrıca düşük 4G hızlarının bir sebebi de bu olabilir, hani yetersiz fiber nedeniyle radyolink kullanımı vs… Bu konuya daha fazla önem verilmesi dileğiyle…

Ha neyleyim ben 4G’yi bu kotalarla da diyor olabilirsiniz. Oldukça haklı bir ifade. Muazzam sınırsız İnternet falan abartılı şeyler istemiyorum ama 2GB kota ne Turkcell, Turk Telekom, Vodafone!!! Adam olun lan, adam gibi kota verin şu insanlara. Turkcell’de var tabi 50 GB, 300 GB kotalar. Ama o da 50 GB için 150 TL, 300 GB için de 500 TL istiyor, hadi kullanın bakalım… Zaten siz hız testleri yaparken testiniz bitene kadar kotanın bitmiş olduğu mesajı ile karşılaşabilirsiniz, bundan testlere fazla abanmayın derim. Bir iki tane yapın, oturun kitap okuyun falan bir daha…