ADSL VAE YAPA

____________________________________________________________________

ADSL hizmetinde bazı ISP’ler tüm trafiklerini Turk Telekom’dan satın alarak kullandırıyor. Yani TTnet ile aynı altyapıdan hizmet veriyor. Bazı ISP’ler ise fark yaratma çabasında kendi altyapılarını da karıştırıyorlar araya. Peki nasıl yapıyorlar? VAE ve YAPA diye iki kavram ile trafiğin bir kısmını Turk Telekom’dan belli noktalarda alıp kendi fiberoptik ağlarından internete çıkışını sağlıyor. Yurtdışı çıkışları aynı genelde tabi, hepsi Turk Telekom da, ülke içi yoğunluklarda daha başarılı olduklarını iddia ediyorlar.

 VAE: Veri Akış Erişimi. ISP Turk Telekom ekipmanı ile aynı odaya bir pop noktası gibi bir şey açıyor, buraya kadar Turk Telekom’un taşıdığı trafiğini burada kendi şebekesine alıp kendi fiber ağlarında taşıyor. Tabi yurtdışı çıkışlarını çoğu Turk Telekom üzerinden verdiği için yurtdışı kaynaklarda yine Turk Telekom üzerinden çıkılıyor. Fark, varsa Turk Telekom şebekesinin bu pop noktasından yolun geri kalan kısmındaki yoğunluktan etkilenilmiyor. Bu VAE noktaları da Tekirdağ vs. farklı yerlerde var, her yerde yok. Olmayan noktalardan trafik en yakın VAE arabağlantı noktasına kadar yine Turk Telekom şebekesinde taşınıyor. Edirne’de yok mesela, Edirneli kullanıcının trafiği Tekirdağ’a kadar Turk Telekom altyapısında, sonra ISP altyapısında taşınıyor.

YAPA: Yerel Ağın Paylaşımı. Turk Telekom santralinde ISP’nin portu bulunuyor, bağlantı Turk Telekom’a değil direkt bu porta yapılıyor. Ya da arada bir köprü ile de buraya aktarılıyor olabilir tam bilmiyorum. Bu porttan öte ISS’nın kendi fiber ağında taşınıyor trafik. Bu şekilde TT ağındaki yoğunluktan eğer YAPA kullanan servis sağlayıcı altyapısı yeterli ise yurtdışı internet çıkışı haricinde etkilenmiyorsunuz. Tabi her santrale bu tür bağlantı mümkün olmadığından nadir kullanılıyor bu.

Yani VAE’de geniş bir bölgedeki trafik tek noktada ISS altyapısına, fiber kablolarına alınıyor. Ama YAPA’da direkt santralde ISS’nın cihazları var ve trafik buradan ISP’nin fiber altyapısına alınıyor.

Yurtdışı çıkışlarını Turk Telekom üstünden yapıp yapmamak yine ISS’lere ve anlaşmalarına kalmış.

Türkiye’de Turk.Net’in VAE, ve SuperOnline’ın hem YAPA hem de VAE anlaşması var Turk Telekom’la. Sitelerinde de cihazların yani pop noktası olan ve port olan illerin temel haritaları ya da listeleri var. Smile ADSL’de de var sanırım ama hangisini kullanıyorlar bilmiyorım. Diğer operatörlerde VAE YAPA vs. yok sanırım, direkt alıp direkt satıyorlar. VAE ve YAPA’da traceroute işleminde sunucu isimlerinde turktelekom.com.tr ya da ttnet.net.tr yazmayabiliyor, static.turk.net yazıyordu sunucularda bizim Turk Net bağlantımızda.