Baz istasyonlarında çok sayıda cep telefonuyla haberleşme

____________________________________________________________________

Hiç düşündünüz mü, bir baz istasyonu birçok cep telefonu ile nasıl iletiÅŸim kuruyor diye. Baz istasyonları çok sayıda cep telefonu ile teknolojilerine göre farklı biçimlerde iletiÅŸim kurarlar. Bunlardan Dünya’da yaygın olarak kullanılanları CDMA ve TDMA’dir. TDMA, GSM teknolojisinde kullanılıdr ve CDMA de, CDMA teknolojisinde ve 3G GSM teknolojisinde.

GSM teknolojisinde Time division multiple access (TDMA) (Zaman ayrımlı çoklu eriÅŸim, Türkçe’deki teknik adını tam bilmiyorum, bilen yorum olarak yazarsa sevinirim.) denen teknolojisi kullanılır. Bu teknolojide, kullanılan her frekans kanalı için belli bir zaman aralığı vardır. Bu aralıklar dolduÄŸunda o frekansta yeni bir kullanıcı arama baÅŸlatamaz, iletiÅŸim kuramaz. Burada her cep telefonu kendisine ayrılan zaman aralığında baz istasyonuna sinyal gönderir ve sinyal alır. Bu süre bildiÄŸim kadarıyla 20 milisaniye kadar bir süre. Bir cep telefonu 20 milisaniye kadar bir sürede baz istasyonuyla iletiÅŸim kurar, sonraki 20 ms süre baÅŸka bir cep telefonuna aittir. Baz istasyonuna baÄŸlı her cep telefonu bir kez iletiÅŸim kurduktan sonra tekrar sıranın en başına gidilir, ve hepsi baÅŸtan sona kadar tekrar birer kez iletiÅŸim kurar.

Code Division Multiple Access (CDMA) teknolojisinde ise baz istasyonu ile cep telefonu arasındaki iletiÅŸim, özel bir algoritmayla kodlanmıştır ve baz istasyonuna baÄŸlı tüm cep telefonları baz istasyonuyla aynı anda iletiÅŸim kurabilir. Baz istasyonu her bir cep telefonundan gelen sinyali parolasına göre çözüp ayrı ayrı iÅŸler. Bu tam bir parola deÄŸildir, örnek olarak böyle diyorum. Ayrıca TDMA veya onu kullanan GSM teknolojisi gibi her baz istasyonu için farklı frekansta sinyal kullanmak gerekli deÄŸildir, her baz istasyonunun frekansı aynıdır. Cep telefonu sadece iletiÅŸim kuracağı baz istasyonunun parolasını kullanmaya baÅŸlar ve artık o baz istasyonuna kaydolabilir. KonuÅŸmalar esnasında da karşıdan gelen konuÅŸmacının ses sinyal cep telefonuyla iletiÅŸime her an geçebilecek tüm baz istasyonlarından verilir. TDMA’de ise bu geçiÅŸten sonra olur.

Farklı sebeplerden dolayı bu iki standardın birbirine karşı üstünlükleri farklıdır. CDMA ile aynı frekansta TDMA’e göre yaklaşık iki kat daha fazla kullanıcı aynı baz istasyonundan faydalanabilir. TDMA’de ayrılmış zaman aralıkları dolduÄŸunda artık yeni arama baÅŸlatılamaz ama CDMA’da bu sınır çok daha yüksektir. Ayrıca CDMA’de sinyal zayıflasa da sesteki bozulma, aynı orandaki TDMA’deki zayıflamaya oranla daha azdır. Yani CDMA ses kalitesi olarak TDMA’den kalitelidir denebilir. Yalnız CDMA’de nefes alma (Ä°ngilizce breathing) sorunu bulunmaktadır. Bu aynı anda çok sayıda cep telefonu ile iletiÅŸimde bulunan baz istasyonunun yoÄŸun saatlerde sinyallerin karışıp birbirini bozması kaynaklı kapsama alanının azalmasıdır. Aslında kapsama alanı azalmaz ancak baz istasyonuna ulaÅŸtığında iyice zayıflayan sinyaller buradaki diÄŸer sinyaller tarafından daha da zayıflatılırlar ve iletiÅŸim kuramaz hale gelirler.

3G teknolojilerinde genel olarak WCDMA kullanılır, bu CDMA’in GSM Association tarafından kabul edilmiÅŸ Wideband CDMA, yani geniÅŸbant CDMA türüdür. Bunda da çalışma biçimi CDMA gibidir, sadece veri hızı daha yüksektir.

Genel olarak iki biçimi şu şekilde örnekleyebiliriz. Bir sınıf hayal edelim. Sınıftaki tüm öğrenciler öğretmenleriyle konuşurken en ön sıradan en arkaya doğru herkes birer harf söylesin. En son öğrenciye gelindiğinde, tekrar en baştaki öğrenciye geçilsin ve öğrenci söyleyeceği diğer harfi söylesin ve bu arkaya doğru devam etsin. TDMA bu şekilde bir döngüdür. Öğretmen her öğrencinin dediği harfi defterinde ayrı satıra yazar ve bu şekilde öğrencilerin dedikleri cümleler ortaya çıkar.

CDMA sınıfında ise tüm öğrenciler öğretmenle aynı anda konuşur. Burada ayırıcı olarak dil diyebiliriz mesela. Bir öğrenci Türkçe konuşur, biri İngilizce, bir başkası Fransızca. Bu şekilde öğretmen her birinin söylediğini birbirine karıştırmadan anlayabilir! 😀 (Zor anlar. 🙂 ) Bu örnekte öğretmen arka sıralardan gelen sesleri anlamakta zorlanır değil mi? İşte buna da nefes alma durumu diyebiliriz. Öndeki güçlü sesler arkadan gelen zayıf sesleri daha da zayıflatır.

Kullanılan başka iDEN vs. teknolojiler de vardır ama yaygın olmadıklarından konuya eklemedim.

Not: endüstrinin içinde olan biri olmadığımdan Türkçe terimlerde yerleşmiş çevirileri tam bilmiyorum. Bilen varsa düzeltebilir beni.