Ubuntu 24.04 Ses Problemi

____________________________________________________________________

Ubuntu ya da Kubuntu gibi türevlerini kurdunuz ya da eski sürümü güncellediniz. Bilgisayarınızın sesi normal çalışmakta iken bir açılıştan sonra çalışmaz oldu! En azından bende ve başka pek çok kişide bu olmuş. Ses ayarlarında görünen tüm ses çıkışları Nvidia çıkışlar dönmüş ki karta bağlı ses destekleyen bir monitörüm vs. de yok. Çözümü biraz garip ama yok değil.

Sorun aslında derin bir şey ama özetle güncel Ubuntu’nun güncel sürümünde gelen 6.8.0 çekirdeğindeki ses ile ilgili bozukluk. Bu yüzden basit çözüm olarak eski bir çekirdeğe geçilebiliyor. Ben daha öncesinde de bir önceki sürümle gelen çekirdeği kullandığımdan o çekirdeğe geçmekle ilgili bir çekince yaşamadım pek. Kullandığım çekirdek de 6.5.0-35-generic (64 bit). Bu çekirdeğe geçiş hariç Pulse Audio’nun ayar programı ile profil kurcalama vs. şeyler de var da bildiğim yoldan gitmeyi tercih ettim. Pek eski çekirdeğe (kernel) nasıl döneriz?

İlk olarak sistem ilk kurulum olarak mu kuruldu, eski Ubuntu sürümünden mi yükseltildi? Eğer yükseltme yapıldı ise eski sürüm zaten yüklüdür ve sadece açılışta seçilmesi gereklidir. Yeni kurulum ise eski bir çekirdeği kurmak gerekli. Eski çekirdek olarak bende sesin sorunsuz çalıştığı 6.5.0-35 çekirdeği şu komutla kurulabilir:

sudo apt install linux-image-6.5.0-35-generic linux-headers-6.5.0-35-generic

Bundan sonra var olan çekirdeklerden birinin açılışta seçilip direk onunla açılışın yani boot edilmesinin sağlanması gerekli. Bunu da Grub’u ayarlayarak yapıyoruz. Bir kez kontrol için bilgisayarı kapatıp açılışta Shift tuşuna basılı tutarak Grub’u çağırmak ve oradaki sıralamayı kontrol etmekte fayda olabilir.

Sıralamadan kasıt Grub içindeki menü dizilimi. Bende Grub açıldığında ilk Ubuntu seçeneği görünüyor ki bunun sıralaması standart olarak 0’dır. Hani ilk değer 1 değil, 0 kabul edilir. Sonra Advanced … diye başlayan seçenek ki değeri 0’dan sonra 1 geldiği için 1’dir ve alt değerler içerir. Memtest vs. de 2, 3 diye gider. Biz Advanced … menüsüne tıklarız ve orada ilk değeri 0 kabul ederek çalıştırmak istediğimiz çekirdeğin sırasına bakarız. Normalde 0’ıncı yani ilk çekirdek yüklenirken biz 3. sıradakinin yüklenmesini istiyorsak 2 seçmek isteriz. Bunu şu komutla da kontrol edebiliriz:

sudo grub-mkconfig | grep -iE "menuentry 'Ubuntu, with Linux" | awk '{print i++ " : "$1, $2, $3, $4, $5, $6, $7}'

Bu kod bize yukarıdaki örnekteki gibi bir çıktı verir. Burada menuentry yazan yer için aklımızda 1 bulunsun. 0 da ilk çalışan kernel. Ben eski çekirdeği istiyorum ama en eskisini de istemiyorum. Bu yüzden en güncel olan 0 ve 1 çekirdeklerini istemiyorum. Daha da eski olan 4 ve 5 çekirdeklerini de istemiyorum. 2 ve 3 seçenekleri işimi görüyor ama 3 recovery mode çekirdeği olduğu için onu da istemiyorum, yani kullanacağım çekirdek 3. sırada yer alan 2 numaralı çekirdek yani. Yukarıda 1 aklımızda bulunsun demiştim. Şimdi Grub’un boot listesinde 1 (yani 2. seçenek) numaralı menünün altındaki 3. seçeneği yani 2 numaralı seçeneği seçmek istiyorum. Bunun için uçbirimde çalıştıracağım şu komutla Grub’un ayar dosyasını düzenleyeceğim:

sudo nano /etc/default/grub

Açılan dosyada GRUB_DEFAULT=0 kısmındaki 0 değeri yerine 1 menüsünün altındaki 2 seçeneği anlamında “1>2” ile değiştireceğim. Yani yeni satır GRUB_DEFAULT=”1>2″ olacak.

Alternatif şu satır da olabilir ama yazarken ederken bir şeyi atlar ya da fazla yazarsam sıkıntı olabilir diye üstteki şekilde numaralı sıra tercih ettim:

GRUB_DEFAULT="Advanced options for Ubuntu>Ubuntu, with Linux 6.5.0-35-generic

Bu satır da Grub’a Advanced options for Ubuntu seçeneği altındaki Ubuntu, with Linux 6.5.0-35-generic seçeneğini seçtiriyor. Aynı çekirdeği seçmesini sağlıyor yani. İki işlem de aynı.

Bundan sonra Ctrl + O ile dosyayı kaydedip Ctrl + X ile Nano’dan çıkıyoruz. Uyguladığımız Grub konfigürasyonunun etkinleşmesi için Grub’u güncellememiz gerekli. Bunun için de komutumuz:

sudo update-grub

Sonrasında da sistemi sudo systemctl reboot komutu ile yeniden başlatıp uname -srn ile çekirdek sürümümüze bakıyoruz. Zaten ses ayarlarında ses seçeneklerinin gelmesinden değişikliğin olduğunu anlayabiliyoruz.

Peki bu işlemin sıkıntısı nedir, olabilir mi? Sıkıntısı en güncel çekirdek yerine güncel olmayan bir çekirdeği kullanmamız oluyor. Çok yeni bir mimariye sahip bir donanımınız varsa ve bununla ilgili çekirdeğe eklentiler son sürümde yapılmışsa bazı problemler yaşamanız olası. Ancak benim gibi 6 – 7 senelik bir sistem kullanıyorsanız pek de bir şey olmuyor. Yine de güncelliği bir tık kaçırıyorsunuz hani. Bundan dolayı güncellemeleri yakından takip etmekte fayda var.