HES’ler Bu Sefer Suçsuz Gibi

____________________________________________________________________

Ülkede işler biraz inadına gidiyor. Biri bir şeyleri birine inat yapıyor, birileri de ona inat bir şeyleri işine geldiği gibi yapıyor. Geçtiğimiz günlerde üzücü sel felaketleri yaşandı ülkemizde. Haberlerde felaketin bir nedeninin patlayan baraj kapakları olduğu söyleniyordu.

Biraz meraklı da olduğumdan OpenStreetMap ve Gıgıl Earth’ten bölgeyi biraz inceledim ve şu patlayan HES’leri aradım. İki tane HES buldum Ezine Çay’ı civarında. Biri Bozkurt’a yakın 30 MW gücünde bir Ebru Regülatörü ve HES idi. Kilometrelerce mesafedeki regülatörlerden kanal ve borularla kendisine su getiriyor ve 1600 mm genişlikte bir borudan bu su santrale düşüp türbinlerini döndürüyor. Yanlış anlamadıysam iki kaynağı var ve ikisinden de su alınan yerde çok büyük olmayan rezervuarlar var.

Diğeri de Aybige HES diye bir tane sanırım. O da diğerinin su aldığı noktadan daha ileride kurulu, 6 MW güce sahip bir santral. Bu da belli mesafedeki bir regülatörden boruyla su alıp jeneratörlerini döndürüyor.

Haberlere baktığımda ciddi su biriktirme kapasitesi olan büyük rezervuarlı HES’ler düşünmüştüm. Belki kapaklar patlamamıştı, sadece taşmayı önlemek için savaklardan su salınmıştır diyordum. Ama bu iki santralin su regülatörlerine ve o yerleşim yeri içinde akan suyun videolarına bakınca, o suyun içinde her saniye bu santrallerin tutabildiği sudan birkaç kat fazla suyun aktığı görünüyor açıkçası!

Bu seferki sel olayında bu HES’lerin baraj kapağı patlaması veya birden su salmaları vs. şeklinde bir suçları yok gibi. Sele sebep olacak şekilde ciddi su tuttukları rezervuarları yok. Olan ufak regülatör ya da rezervuar alanları da hem küçük hem uzak. Daha sonra DSİ’den de açıklama geldi zaten, HES’lerden kaynaklı değil, HES’ler depolama yapan tip HES’ler değil diye. Hani o setlerin kendisi patlamış olsa bile o akış içinde hiç etkisi olmaz gibi.

Tabi HES’ler ülkemizde kötü ünlü olduklarından ve bu tür yetkililerin açıklamaları da sorunları ve sorumluları örtmek için yapılıyor gibi göründüğünden pek de inanılmıyor HES’lerin suçsuz olduğuna. Hatta iktidarı sıkıştırmak için muhalif kesim tarafından da üstüne gidiliyor. İşin siyasi boyutu başkadır ama bu tür olayları iyi anlayabilmemiz için sorunun gerçek nedenlerini düşünüp olur olmaz nedenimsiler üretmemekte fayda var. Hele ABD’deki patlamış baraj görüntüsünü alıp bizdeki HES’miş gibi pazarlamaya çalışan medya kaynakları tam adi bir iş yaptılar.

Bakıyorsun, şehir içinde genişçe bir dere yapılmış ve çevresindeki planlama da az çok düzgün görünüyor. Ama uzun yıllar arasında yağan şiddetli yağışlar hesaba katılarak planlar yapılmadığından oradaki akarsu alanı o kadar suyu taşımakta yetersiz kalıyor. Bir de suyla gelen tomruklar vs. önüne gelen yerleri tıkayıp suyun iyice içerilere yayılmasına sebep oluyor. HES’lerin de inşa edilirken yapılan yanlış şeyler, değişik su yönlendirme çalışmaları gibi şeyler olmuş olabilir tabi ama olay kapak patlaması vs. değilken hedef şaşırtmaya gerek yok. Gerçekten bir sorunları varsa, o irdelenip ortaya konulmalı. Kuruldukları yerlerde, su kanallarından dolayı farklı şeylere sebep olmuş olabilirler, kim bilir. Ama iktidar ve muhalefetin birbirine inadı ile iş yapılmamalı.

Bu arada ilgili HES’lerin harita linkleri:
Ebru Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali, OSM, Geofabrik Map Compare

Aybige Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali, OSM, Geofabrik Map Compare

Yorum yok

Henüz bir yorum yok.

Bu yazıdaki yorumlar için RSS beslemesi. Geri izleme URI

Yorum yaz