KeÅŸfedilen En Kuvvetli Asit (Hidrofluorik Asit)

____________________________________________________________________

Güçlü ama nazik bileşiğin, zehirli ve korozyon etki yapmadığından, kaliteli benzinin sağlanmasında, polimer ve ilaç sentezinin gelişiminde büyük bir role sahip olabileceği söyleniyor.

Bir asit hem güçlü hem de nazik nasıl olabilir? Buradaki nazik ifadesi, asidin korozyona neden olmaması, yani aşındırıcı özellik göstermemesi anlamına gelmektedir. Kimyacıların asit kuvvetliliğini tanımladığı şekilde asitliği tanımlarsak, diğer asitlerin reaksiyonlarda proton(H+) verdiği gibi yeni asidimiz de proton verici özellik gösterir. Diğer tarafta, aşındırma etkisi, asidin negatif yüklü kısmının doğasıyla ilgilidir.

Örneğin; Hidrofluorik asit (HF), yapısında silisyumdioksit (SiO2) içeren camı aşındırır, çünkü asidin flüorür (F) kısmı silisyuma etki ettiği anda H de oksijen atomuna etki eder.

Başka bir örnek olarak ta şu verilebilir. Bir bakır demlik içindeki artık kirecin temizlenmesinde seçilecek olan asit önemnemlidir. Temizlemede nitrik asit (HNO3) yerine hidroklorik asit (HCl) seçilmesi daha mantıklıdır. Çünkü, hidroklorik asidin klorür kısmı bakıra etki yapmadığı halde, nitrik asidin nitrat kısmı demliği eriterek kahverengi zehirli dumanın çıkkmasına neden olur.

Bu “kuvvetli ama nazik” asitlerin adı karboran asittir. Bunların gizemli iki yanı vardır. En önemli olanı, asidin karboran kısmı son derece zayıf bazdır. Bundan önceki en kuvvetli asit ünvanını elinde bulunduran flüorosülfürik asidin (HFSO3) flüorosülfür kısmından daha da baziktir. Ä°kincisi, karboran kısım olaÄŸanüstü bir ÅŸekilde kimyasal kararlılığa sahiptir.

Bu kararlı yapı yirmiyüzlü düzendedir. Yapıda 11 bor atomu ve bir karbon atomu vardır. Bu yapı kimyadaki en kararlı kümeyi oluşturur. Bu şu anlama gelir, asidin karboran kısmı kimyasal aşındırmaya katılmaz.

Peki bu karboran asit H(CHB11Cl11) ne kadar güçlüdür? Derişik sülfürik asitten (H2SO4) bir milyon kez, flüorosülfürik asitten 100 kez kuvvetlidir. Derişik sülfürik asit bir yüzmezme suyundaki asitliğin veya midemizdeki asitlik miktarından 1 trilyon katıdır . Yani inanılmaz ölçüde kuvvetlidir. Ama bu süperasidi cam şişede kolaylıkla depolayabiliriz.

Süperasitler hidrokarbonlu sistemlerle etkili reaksiyonlar vermesi ve özelllikle benzindeki oktan sayısını artırırarak zehirli madde çıkarmamasından dolayı çok önem arz etmektedir. Araştırmacılar bu tür sistemlerde Karboran asidin faydasının çok iyi anlaşılması gerektiğini söylemektedirler.

Normal asitlerle reaksiyon veren moleküller zehirli madde meydana getirmektedir ve bundan daha da önemlisi kullanışlı olmamasıdır.

Karboran asitler çok açık bir şekilde ferromanyetik asitlik vermektedirler. Bundan dolayı reaksiyonlar temiz asit katalizörlerin kullanılmasıyla gerçekleşir böylelikle ilaç ve petrol ürünlerinin üretiminde çok önemli bir yer kaplar.

Kaynak : www.ucr.edu