Zorunlu elektrik sayacı değişimleri ve akıllı sayaçlar

____________________________________________________________________

TV’de haber bülteninde gördüğüm ilginç bir olay vardı; Ä°stanbul’da elektrik sayaçlarını zorunlu deÄŸiÅŸtiriyorlarmış. Olanı biteni anlayamayan kullanıcılara da faturalar coÅŸkun geliyormuÅŸ.

Habere göre aslında 10 yıldan yaşlı sayaçlar kontrole alınıyor ve problemsiz ise yerinde kalıyor ancak problemli ise yenisiyle değiştiriliyor. Ancak olaydaki tuhaflık sağlam olsa bile çoğu saatin değiştirilmesi. Değiştirilen sayaçlar da anladığım kadarıyla çoklu tarifeli akıllı sayaçlar. Burada aslında problem yok ama tüketici bunu bilmeyince yanlış vakitte harcadığı elektrik için çok yüksek paralar ödemek zorunda kalabiliyor. Durduk yere yapılan bu işlem tüketicinin faturasına da olumsuz yansıyor, çünkü bir de bu işlem için ücret alınıyor.

Burada bir hata veya yanlışlık olmayacağı kesin. Ya birileri gerçekten insanları zorunlu tasarrufa yöneltmeye çalışıyor ya da birileri birilerine rant sağlayıp ceplerini parayla dolduruyor. Ülkemizde sık sık rant sağlama olayları görülüyor zaten, bu olay da aklıma bunu getiriyor.

Ä°ÅŸlem ücretinin de alınmaması gerekliymiÅŸ ki konu ile ilgili mahkemeye vs. gidiliyormuÅŸ anladığım kadarıyla. Tabi basit bir konu deÄŸil, kaç kiÅŸinin sayacı deÄŸiÅŸti ise bunu izlediÄŸim haberde 50 TL’ye yakın bir deÄŸer olarak gördüğüm deÄŸerle çarpınca ortaya çıkan meblaÄŸ pek ufak olmaz sanıyorum.

Enerji tasarrufunu amaçlayan yeni saatlerin şu anki ayarlarına göre ise saat 06:00 ile 17:00 arası gündüz tarifesi ki ortalama bir elektrik fiyatı var; eskiden normal sayaçların standart tarifesinden biraz daha ucuz bir değerdi. 17:00 ile 22:00 arası ise puant tarifesidir ki puantın anlamı elektrik tüketiminin en üst düzeyde olduğu andır. Akıllı sayacın amacı da bu andaki elektrik tüketimini azaltmak olduğundan elektrik bu anda en pahalıdır, standart tarifenin iki katı civarı. 22:00 ile 06:00 ise gece tarifesidir ve bu anda insanlar yatmaya ve dolayısıyla elektrikli aletlerini kapatmaya başladığından elektrik tüketimi düşmeye başlar ve gece saatlerinden sonra talep belki de günün en düşük seviyelerine iner. Sistemin amacı da elektrik tüketimini bu zamana kaydırmak olduğundan bu zamanlarda elektrik en ucuz tarifesindedir ki bu da standart tarifenin yarısından daha fazla ancak standart ve gündüz tarifelerinden çok daha ucuz bir miktarda.

Enerji tüketimini puant vaktinde düşürmek amacında olan bu sayaçların tarifelerinden haberdar olmayan mağdurlar da 17:00 ile 22:00 arası, yani elektriğin en pahalı olduğu dönemde elektriği yoğun kullanarak eski faturalarında tüketilen elektrik bedelinden daha fazla bir bedel ödemelerine yol açılıyor.

İsterse amacı sadece elektrik tasarrufu olsun böyle bir zorunlu çalışmanın yapılması yanlıştır. Tüketicinin sağlam sayaçları sadece tasarruf gerekçesi ile bile olsa değiştirilmemeli ki bakalım bu olayın ucu bu kadar masum mu? Sayaçların alındığı şirketin akrabaları, tanıdıkları nerelerde çalışıyor vs. sorular dönmeye başladı aklımda.

Bu arada biz de evimizde altı yıldan biraz fazladır dijital akıllı sayaç kullanıyoruz. Gündüz ve puant vakitlerinde tasarruf için fazla çabalamasak da çamaşır makinesi, termosifon, fırın gibi aletleri 22:00 sonrası kullanmak büyük tasarruf. Hatta elektrikli süpürgeyi de ben olunca gece tarifesinde açıyorum. 🙂 İlk dönemlerde eski faturalarımız ile yenileri arasında iyi bir fark vardı. Son zamlarda ne oldu, şu an fark nasıldır bilmiyorum ama hiç değilse saat 22:00 sonrası elektriği daha rahat tüketebiliyoruz.

Bu sayaçların amacı aslında tasarruftan çok puant saatlerindeki elektrik tüketimini düşürüp enerji nakil hatları ve trafolardaki aşırı yüklenmeyi azaltmak. Böylece anlık elektrik kullanımı da aşırı olmayacağından talebin karşılanması kolaylaşacak, aşırı yüklenme de azaltıldığından ani arızalar ve dolayısıyla elektrik kesintileri yaşanma ihtimali azalacak. Saat 22:00 sonrası da herkes puant vaktinde çalıştırmadığı bulaşık, çamaşır makinesi, ütü, fırın, termosifon vs. elektrikli aletlerini çalıştıracağından puant vaktinde tüketilmeyen elektrik yine tüketilecek. Böylece enerjinin üretildiği kaynaktan bir tasarruf elde edilmemiş oluyor. Sadece ücretlendirmedeki farklılık sayesinde talebin karşılanmasının sürekliliği sağlanmış ve nakil hatları arızalardan korunmuş oluyor. Tabi müşteriye gece indirimi gerçekten iyi bir fırsat olduğundan müşteri elektrik tüketimini ayarlayarak ev bütçesinde tasarruf yapma imkanına kavuşuyor. Daha ucuz elektrik kullanınca da kaçak elektrik kullanmaktan vazgeçiyor ve kaçak elektrik kullanımı da azalıyor. Yani sonuçta tüketiciye yarayan bir olay oluyor ki tavsiye ederim. Ayrıca dijital sayaçlardaki kaçak önleme yöntemleri ile kaçağa niyetlenene kullanıcılar daha kolay tespit edilip cezalandırılabiliyor.

Yalnız her zaman durum yukarıda anlattığım gibi olmayabiliyor. Mesela saat 22:00 olur olmaz herkes bulaşık, çamaşır makinesi, fırın, termosifon ütü gibi elektrikli aletlerini çalıştırıyor ve bu aletler de motorlu ve ısıtma tesisatlı olduklarından en çok enerji tüketen cihazlar. Böylelikle de saat 22:00 sonrası enerji nakil hatlarındaki yük birden artabiliyor! Buradaki kurtarıcılar da muhtemelen dedem ve ninem gibi erken yatarak televizyonunu kapatan insanlar oluyor. 🙂 Yoksa elektrik kesintisi durumu daha sık karşılaşılabilir yani. Ayrıca birkaç yıl önce bir futbol maçı esnasında batı Anadolu’da televizyon ve klimalarına abanan halkımız, özel otoprodüktör santrallerin de ucuz tarifede enerji üretmek istememesi üzerine devreden çıkarak devlet santrallerine kalan aşırı yük nedeniyle hatlarda arıza oluÅŸmasıyla indirimli gece tarifesinin baÅŸlarında elektrik kesintisiyle karşılaÅŸmıştı. Böyle durumlar da olası yani.

Akıllı sayaçların yaygınlaştığı bu dönemlerden sonra bu tür kesintilerin olma sıklığını artacağını tahmin ediyorum. 🙂 Bir de klima kullanımının artmasının da puant saatlerini gündüz saatlerine doğru kaydırdığını duymuştum. Yani tasarruflu sayaçlar müşteri için iyi bir çözüm olabilse bile uzun vadede elektrik üretim ve dağıtım sistemleri için pek iyi birşey olacağını sanmıyorum. Belki sistem yine yürürlükte olacaktır, ancak farklı tarifeler eklenecek ya da kaldırılacak, zamanlamalar tüketime göre değişken yapılacak vs. farklı kurallar gelecektir.

Her ne olursa olsun kullanıcılardan habersiz ve zorunlu olarak saÄŸlam sayaçlarının deÄŸiÅŸtirilmesi pek doÄŸru olmayan bir uygulama. Arkasında kim var bunun, kim kar elde ediyor diye düşünmemek de zor. Tabi bu tasarruflu elektrik sayacı sisteminin ileride çökeceÄŸini de düşünmeden edemiyorum. Ha bir de akıllı sayaçlar uyku düzeninizi de bozduÄŸunu unutmamalı; daha ucuz diye bütün gece bilgisayar başında oturuyorum. Ayrıca Türk Telekom’un gece telefon indirimlerindeki pavyoncu muhabbetini (gece aranacak pek normal insan olmadığından) buna da uygulayabiliriz, gece tarifesi pavyoncu tarifesi. 🙂