Osmanlı’da yenileÅŸme hareketleri

____________________________________________________________________

Osmanlı’da yenileÅŸme hareketleri:

SENED-Ä° Ä°TTÄ°FAK (1808)

Yöneten: II. MAHMUT

Sebepleri:

• Ayanların haklarını yasal güvence altına almak.
• Ayanların idareye ve padiÅŸaha karşı hareketlerini kısıtlamak.
• Ayanları devlet kontrolü altına almak.

Padişah ile ayanlar arasındaki sözleşme.

Özellikleri:

• PadiÅŸahın yetkileri ilk kez
  kısıtlandı.
• ilk kez kanun üstünlüğüne
  geçiş.
• DemokratikleÅŸme yolunda ilk
  adım.
• Anayasal belge deÄŸildir.
• Ayanlar resmiyet kazanmıştır.
• Ayanlar, padiÅŸahın otoritesini kabul etmiÅŸtir.
• Ayanların devletin yanında yer alması saÄŸlanıştır.

TANZÄ°MAT FERMANI (1839)

Yöneten: ABDÜLMECİT

Sebepleri:

• Osmanlı’ yıkılmaktan kurtarmak.
• Azınlıkların ayrılıkçı hareketlerini engellemek.
• Osmanlı’nın iç iÅŸlerine karışılmasını engellemek.
• Mısır isyanında, Avrupa’nın desteÄŸini almak.

Tüm Osmanlı halkıyla ilgili (OSMANCILIK)

Özellikleri:

• Halkın Ä°steÄŸi yok.
• Kanun üstünlüğü var.
• Batı etkisi var.
• Anayasal ilk belge (Ancak
  anayasa deÄŸildir.)
• Ä°nsan Haklarıyla ilgili ilk belde.
• PadiÅŸahın yetkisi kısıtlandı.
• Ä°lk kez Osmanlı halkı arasında eÅŸitlik ön görüldü.

Sonuç: Avrupa, Osmanlının iç işlerine karışmaya devam etti. Azınlık isyanları devam etti.

ISLAHAT FERMANI (1856)

Yöneten: ABDÜLMECİT

Sebepleri:

• Osmanlı’ yı yıkılmaktan kurtarmak.
• Azınlıkların ayrılıkçı hareketlerini engellemek.
• Osmanlı’nın iç iÅŸlerine karışılmasını engellemek Paris Barış Konferansı’nda Avrupa’nın baskısı.

Sadece Gayrimüslimlerle (Azınlıklarla) ilgili (OSMANCILIK)

Özellikleri:

• Halkın isteÄŸi yok.
• Kanun üstünlüğü.
• Batı baskısı var.
• Anayasal belge.
• PadiÅŸahın yetkisi kısıtlandı.
• Osmanlı halkı arasında eÅŸitlik ön görüldü.

Sonuç:

• Avrupa, Osmanlının iç iÅŸlerine daha fazla karışmaya devam etti.
• Azınlık isyanları artarak devam etti.
• EÅŸitlik saÄŸlanmaya çalışıldıysa da iki tarafın gözünde bu eÅŸitlik saÄŸlanamadı.
• Devletin dağılması hızlandı.

l. MEÅžRUTÄ°YET (1876)

Yöneten: Genç Osmanlılar II. ABDÜLHAMİT

Sebepleri:

• Daha demokratik bir rejim ile Osmanlı’ yi yıkılmaktan kurtarmak.
• Azınlıkların ayrılıkçı hareketlerini engellemek.
• Osmanlı’nın iç iÅŸlerine karışılmasını engellemek.
• 1876 istanbul (Tersane) Konferansı’nda Avrupalıları etkilemek.

Tüm Osmanlı halkıyla ilgili (OSMANCILIK)

Özellikleri:

• Halkın isteÄŸi yok.
• Aydın hareketi.
• Kanun üstünlüğü.
• Batı etkisi var.
• Kanun-i Esasi, Ä°lk Osmanlı Anayasası.
• Anayasalı devlet düzenine ilk kez geçiÅŸ.
• PadiÅŸahın yetkisi ilk defa halkın temsil edildiÄŸi meclis ile kısıtlandı.
• Ancak bazı maddelerde padiÅŸahın otoritesi korunur.
• Halk ilk kez yönetimde söz sahibi.
• Ä°lk kez yönetim ÅŸekli deÄŸiÅŸti.
• Mutlakıyete indirilmiÅŸ ilk darbe.
• ilk kez meclis (Parlamento) açıldı.

Sonuç:

• II. Abdülhamit, Osmanlı-Rus savaşı bahanesiyle meclisi feshedip meÅŸrutiyeti
  kaldırdı.
• Ä°stibdat dönemi baÅŸladı.
• II. Abdülhamit Ä°slamcılık (Panislamizim) düşüncesini savunmaya baÅŸladı.
• HalifeliÄŸi siyasi güç olarak kullanmaya baÅŸladı.
• Ä°stibdat devrinde Tunus, Kıbrıs, Mısır kaybedildi.

II. MEÅžRUTÄ°YET (1808)

Yöneten: İttihat ve Terraki II. ABDÜLHAMİT

Sebepleri:

• Osmanlı’yı yıkılmaktan kurtarmak.
• Azınlıkların ayrılıkçı hareketlerini engellemek.
• Osmanlı’nın iç iÅŸlerine karışılmasını engellemek.
• Reval görüşmelerinin etkisi.

Tüm Osmanlı halkıyla ilgili (OSMANCILIK)

Özellikleri:

• Halkın isteÄŸi yok.
• Aydın hareketi.
• Kanun üstünlüğü.
• Batı etkisi var.
• Kanun-ı Esasi, tekrar yürürlüğe girdi.
• Ä°lk kez çok partili yaÅŸam baÅŸladı.
• 31 Mart Olayından sonra padiÅŸahın yetkileri daha da
  kısıtlandı.

Sonuç:

• Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti.
• Girit, Yunanistan’a baÄŸlandığını açıkladı.
• Avusturya -Macaristan Bosna-Hersek’ i iÅŸgal etti.
• 31 Mart Olayı (Demokrasiye, millet egemenliÄŸine karşı ilk ayaklanma)