Ubuntu 13.10 (Saucy Salamander)

____________________________________________________________________

Bir süre önce Ubuntu, Saucy Salamander (Yaramaz Semender gibi bir karşılığı var, daha iyisi de olabilir tabi.) kod adlı 13.10 sürümü karşımıza çıktı. Bir süredir Ubuntu’nun aniden donup kalma sıkıntısı ile karşılaşıyordum. Arada Windows’ta da oluyormuş sanırım da, bunu çözer belki diye ha bire güncelliyordum. Debian ve Fedora gibi başka bir Linux sürümü denemeye niyetleniyorken, Ubuntu 13.10 çıkıverdi. İlk başta yüklemem demiştim ama, hakkındaki yorumları okuyunca çok stabil, çok hızlı vs. diye; neden denemeyeyim dedim ve denedim.

Ubuntu 13.10, önceki 13.04 sürümü üzerine çok bir şey getirmiyor. Çekirdek olarak 3.11 Linux çekirdeği var. Dash biraz optimize edilmiş ve ufaklı tefekli değişiklikler var. Benim asıl ilgim ise performans konusunda idi. Ubuntu 13.10 ISO dosyasını USB parmak belleğe Başlangıç Diski Oluşturucu ile yazamadım nedense. UNetBootin programı ile yazdım. Bunun iyi hoş tarafı, USB bellek üzerinden önce Ubuntu masaüstünü başlatıp daha sonra kurulumu başlatabilmeniz. Facebook’ta gezerken işletim sistemi kuruyorsunuz işte. 🙂

Kurulumda eski Ubuntu sürümünüzü yükseltme seçenekleri veya silip yükleme seçenekleri yeterince mevcut. Bunlarla ilgili bir sıkıntı çıkmıyor. Sadece Windows üzerinden WUBI.exe ile kurulum yapanlar için sıkıntı, bu tür kurulum bu sürümde desteklenmiyor. İsteyen bunu yine yapabilir de, hiç uğraşmayın normal şekilde kurulumunuzu yapın derim.

USB diskten ilk çalıştırmada D sürücüsünden video oynatarak kurulum yapmayı denediğimde olmadı, bir dizi hata ile kurulum gerçekleşmedi. Ancak sürücüler bağlı olmadan kurulumu denediğimde sorun çıkmadı. Kurulum sonrası ihtiyaç duyulan Fraunhofer MP3 gibi kapalı kaynak eklentileri kurulum esnasında İnternet’ten indirtip yüklemekte fayda var. Kurulum sonrası da dil ayarlarınızı kontrol edip gerekli Türkçe paketlerinizi kurun derim önce. Yoksa klavye ile ilgili gariplikler çıkabiliyor. Örneğin; “.” tuşunda “/” çıkması gibi, Facebook’a bile giremiyorsunuz. 🙂 Ayrıca Ubuntu 12.10 (Quantal Quetzal) sahipli-sınırlı sürücü video sorunları gibi ciddi düzeyde sorunlar da yaşamıyorsunuz.

Performans olarak eskisinden uçan kaçan bir sistem diyemeyeceğim. Zaten dediğim gibi önceki sürüm ile arasında çok fazla fark yok. Performans ve hız olarak iyileştiğini yazanları da yeni ve doğal olarak daha hafif bir Ubuntu kurulumuna bağlıyorum. Evet, ilk anlarda oldukça hızlı olabiliyor. Ancak arkada çalışan programlar arttıkça, diskteki alan doldukça loglar ve geçici dosyalar doldukça bir miktar performans kaybı oluyor.

Stabilite olarak da iki taraflı bir durum var. Genel olarak temiz ve henüz boş sayılabilecek bir kurulumla çalıştığımdan mı, stabilitede artış hissi edindim. Bahsettiğim donma olayına daha nadir rastlar oldum. Ya da ciddi anlamda kullanmadığımdan bana öyle geldi. Bu sorunun Compiz kaynaklı olma ihtimali olduğunu da belirteyim. Sorun oluştuğunda görev yönetici programlarda System öğesinin işlemci kullanımında aralıklı tavanlar yaptığı görünüyor. Bir on saniye %100’e yakın, bir 10 saniye de çok düşük kullanıyor gibi. Bunun dışında TP LINK TL-WN722N kablosuz ağ adaptörüm ile ilgili bir sıkıntım var. Normalde cihaz eski sürümdeki kadar performanslı çalışıyor, zaten sürücüsü de aynı ath9k_htc. Ancak bilgisayarı askıya aldıktan sonra tekrar açtığımda cihazın çalışmadığını farkediyorum. Panelde ağ simgesine tıkladığımda da Ağ Yönetimini Etkinleştir seçeneğinin pasifleştiğini görüyorum. Seçeneğe tıklayıp aktifleştirdiğimde de Wi-Fi’ı Etkinleştir seçeneği gelmiyor karşıma. Bilgisayarı yeniden başlatmam gerekiyor tekrar WiFi kullanmak için. Ya da WiFi kapatıp adaptörü çıkarıyorum, tekrar bilgisayarı uyandırınca tekrar takıp WiFi etkinleştiriyorum. 🙂 Ubuntu’yu kuralı birkaç güncelleme zaten yükledim ancak bununla ilgili bir düzelme olmadı.

Ayrıca Psensor programının tercih menülerinde dolaşırken de sıkıntı oluyor, ya Tercihler’e tıklayınca program kararıp çöküyor, ya da tercihleri kaydedince donuyor. Sonlandırıp tekrar çalıştırdığımda yeni ayarlar etkin halde çalışmaya başlıyor program. Daha böyle birkaç küçük program farketmiştim ama hatırlamıyorum şu an. Zaten ciddi programlarda da pek bir sıkıntı ile karşılaşmadım.

Eski kurulumdan hatırladığım hata bildirileri de arada anlamsızca çıkıyordu ilk zamanlar. Paket kurulum aracı ile ilgili hatalar vardı ki ilgili güncellemeler gelmişti sanırım.

Kapalı kaynak ekran kartı sürücü seçeneklerinde de nvidia-319 ve nvidia-319-updates sürücüleri vardı. Eski sürümde nvidia-313 görünüyordu bende son. Nouveau sürücüsü ne kadar iş görse de kapalı kaynak Nvidia sürücüsü en başarılı sürücü seçeneği. VDPAU (Video Decode and Presentation API for Unix – UNIX için Video Kod Çözme ve Sunum Uygulama Programlama Arayüzü) yani Nvidia’nın Linux için GPU video hızlandırma teknolojisi desteği ile GNOME player gibi programlarda çok düşük işlemci kullanımı ile HD videolarınızı izleyebilirsiniz. Compiz de Nvidia sürücüleri ile daha başarılı ve akışkan göründü gözüme. Sahipli ve test edilmiş sürücü de genelde tavsiye edilen sürücü. Ancak test edilmemiş güncelleme sürücüleri de bir kez indirildikten sonra kolayca aralarında geçiş yapılabildiğinden test edilebilir. Eski sürümde 313 ile 313-updates sürücüleri arasında pek fark yaşamamıştım.

Görüntü olarak Ubuntu 13.10 ile Canonical’ın XMir görüntü sunucusuna geçmesi bekleniyordu. XOrg gibi geçmişi 25 yıl öncelere dayanan bir görüntü sunucusu günümüz ihtiyaçlarında tıkandığından yeni görüntü sunucusu çalışmaları vardı. Biri Gnome arayüzünün meraklı olduğu Wayland görüntü sunucusu. Linux ekosistemi biraz buna doğru meraklanmıştı ki, Canonical’ın Wayland yetersiz deyip, Mir’i geliştirmeye niyetlenmesi ekosistemde bölünmelere neden olacağı endişesi ile pek hoş karşılanmadı. Mir uygulamalarda GPU hızlandırma, çok GPU’lu dizüstüleri çalıştırma gibi çeşitli ihtiyaçlara çözüm getirebilmesi açısından önemli. XMir de Mir’in XOrg ile bir miktar uyumlu, daha doğrusu pekçok Mir özelliğini kullanamayan ama sorun çıkarırsa da XOrg sunucusuna geri çekilebilen hali. 14.04 ile tamamen Mir’e geçilecekti falan da, 13.10’da da XMir ile ilgili bir şey görmemiz mümkün olmadı. 🙂

Ayrıca Compiz eklentisi üzerinde çalışan Unity de bir dönüşüm aşamasında. Gelecek 14.04 ya da 14.10 sürümleri ile Unity 8, Qt kullanıcı arayüzü aracı ile gelecek. Şu ana kadarkiler iş görse de geliştirici tarafında direk OpenGL kodu ile yazıldılar ya da Nux gibi geliştiricilerin işini kolaylaştıran arayüzler üzerinde yazıldılar ve yetersiz kaldılar. Canonical da bu sefer Qt ile çalışan ve geliştiricilere daha kolay, aynı zamanda daha kullanışlı ve performanslı bir alan sunacak Unity 8 arayüzü ile gelecek. Yani Ubuntu 13.10 Mir ve Unity 8 ile gelebilecek olan sonraki sürümden önce çıkan türünün son örneği bir sürüm olabilir. 😀

Bir de Dash dediğimiz Ana Seçke başlat menüsü var. Bu menü işlevsel ancak bir süre sonra ilk açılışta biraz yavaş açılmaya başlıyor. Bundan dolayı eski kurulumda lenslerin çoğunu kaldırmıştım. Şu an bir süre deneyeceğim adı kapsama (İng. Scope) dönen tüm lensler ile.

Ana Seçke’de arama satırında yaptığınız aramalar ilk kurulumdan sonra İnternet’ten sonuçların gelmesini de sağlıyor. Bu da aradığınıza daha kolay ulaşmanızı sağlamaya yönelik bir işlev. Ne kadar fayda sağladığı tartışılabilir ama işe yaramayan bir şey de değil. Arama sorgunuz Canonical sunucularına gönderilip orada arama yapılıyor ve size sonuçlar gönderiliyor. Örneğin, altta tekirdağ kelimesi araması ile karşımıza çıkan sonucu görebilirsiniz. Tekirdağ karşılamasından Tekirdağ hava durumu ve Vikipedi bilgilerine kadar bir şeylere ulaşmayı sağlıyor. Bu şekilde seçtiğiniz alanlarla aramanıza farklı boyutlar katabiliyorsunuz. Alışveriş yapmak için ya da haber okumak için bu arayüzü kullanmak gayet mümkün. Ayrıca uygun sitelerdeki sonuçlara tıkladığınızda sonuçlar seçke içinde bir sayfada açılarak da bilgi verebiliyor. Sıkıntıları da yok değil. Örneğin Tekirdağ araması için tıkladığım bir sonuçta muhtemelen coğrafik konumlamaya bağlı Hakkari hava durumunu göstermesi gibi. 🙂

Bu arama fonksiyonu işlevsel ancak biraz gizlilik endişesi yaratıyor. Ya da 3G vs. kullanıyorsanız kotanızı da kullanıyor. Bundan dolayı özelliği kapatmak isteyebilirsiniz. Bu durumda gideceğiniz yol Tüm Ayarlar > Güvenlik ve Gizlilik > Arama sekmesi. Buradaki Ana Seçke’de arama yaparken: Çevrimiçi arama sonuçlarını içer seçeneğini kapatıyoruz. Bundan sonra aramalarımız sadece yerel olarak yapılıyor.

Ubuntu 13.10 Libre Office 4.1 ofis yazılımı ile geliyor. Genel kullanım olarak Microsoft’un yazılımı gibi son sürümlerde arayüzde dehşet mesafeler katetmediğinden eski ofis yazılımları havasında bir kullanımı olan ve yeterli işlevselliği olan bir yazılım. Eski sürümde sorun çıkarabilen bazı karmaşık test dosyalarında sıkıntı çıkarmadı bu. Oradan buradan bulma ofis dosyaları ile haşır neşir oluyorsanız, Ubuntu ile gelen fontlar yeterli olmayabilir. Microsoft tekelinde hazırlanmış dosyalarda Microsoft lisanslı fontlar olabilir. Bundan dolayı İnternet’teki font sitelerinden eksik olduğunu düşündüğünüz fontları indirebilirsiniz. Bunlar Webdings ya da Wingdings serileri gibi fontlar olabilir.

Libre Office 4.1

Ubuntu, dosya yedekleme ve paylaşım için de 5 GB Ubuntu One bulut dosya yükleme alanı ile geliyor. Bu sayede sisteminizi ayarlayıp istediğiniz şekilde bu alana yedeklerinin alınmasını ya da kolayca dosya paylaşabilirsiniz…

GIMP ile yaşadığım sıkıntı ise pencereler arası geçişlerden sonra panele pencereler ile ilgili menülerin gelmemesi idi. Mesela araç gereç penceresinde bir şeyler yapıp görüntü penceresine tıkladıktan sonra penele gittiğimde panelde ilgili menülerin olması gerekli. Ancak panelde karşıma hiçbir menü gelmiyor, pencereye birkaç kez daha tıkladıktan sonra menüler görünmeye başlıyor. Bu eski sürümde de GIMP ile yaşadığım bir sorundu ama GIMP ile ilgili olma ihtimali de var. Başka bir programda böyle bir şeye rastlamadım. Muhtemelen panel GIMP’in çok sayıdaki menü ve alt menüsünü yüklemeye çalışırken zaman kaybediyor…

Şimdilik 13.04 kullanan biri için bu sürüme yükseltme yapmasını pek şart görmesem de yeterince boş vakti olduğu bir zaman yapmasında da fayda var. Hani aciliyeti yok, mucizeler getirmiyor. Henüz sistemin denemediğim pek çok kısmı var da, ihtiyacım olduğunda yaşamayı düşünüyorum bunları. 🙂 Sonuçta bu yazılımların amacı, onlar harici amaçlarımızı gerçekleştirmemizi sağlamak, onlarla uğraşarak zaman kaybettirmek değil. Sorunlarla ve çözümlerle karşılaştıkça vs. burayı güncellemeye devam edeceğim.

Siz de denemek isterseniz Ubuntu 13.10 (Saucy Salamander) sürümünü aşağıdaki kaynaklardan indirebilirsiniz. Kurulum için sisteminize uygun sürümü seçmeniz önemli. Sisteminizin PC ya da Mac  oluşu, 32-64 bit işlemci desteği vs. Hatta 64bit ARM işlemciler için bile sürümleri var! 😉

Ubuntu Türkiye sunucusu.

Ubuntu global sunucu.

#kendimeNotFF 13.10 gibi bir ara sürüme bu kadar yazdıysam LTS sürümü için kitap yazmalıyım sanırım.

Güncelleme, 28.10.2013 Paneldeki saat göstergeleri her zaman görünmüyor, ayarları açık olsa bile bazen saat, tarih ve pil göstergeleri görünmüyor ve bilgisayarı yeniden başlatmadan da ayarlarla oynayarak geri gelmiyor. 🙂