Ubuntu 13.10 (Saucy Salamander)

____________________________________________________________________

Bir süre önce Ubuntu, Saucy Salamander (Yaramaz Semender gibi bir karşılığı var, daha iyisi de olabilir tabi.) kod adlı 13.10 sürümü karşımıza çıktı. Bir süredir Ubuntu’nun aniden donup kalma sıkıntısı ile karşılaşıyordum. Arada Windows’ta da oluyormuÅŸ sanırım da, bunu çözer belki diye ha bire güncelliyordum. Debian ve Fedora gibi baÅŸka bir Linux sürümü denemeye niyetleniyorken, Ubuntu 13.10 çıkıverdi. Ä°lk baÅŸta yüklemem demiÅŸtim ama, hakkındaki yorumları okuyunca çok stabil, çok hızlı vs. diye; neden denemeyeyim dedim ve denedim.

Ubuntu 13.10, önceki 13.04 sürümü üzerine çok bir ÅŸey getirmiyor. Çekirdek olarak 3.11 Linux çekirdeÄŸi var. Dash biraz optimize edilmiÅŸ ve ufaklı tefekli deÄŸiÅŸiklikler var. Benim asıl ilgim ise performans konusunda idi. Ubuntu 13.10 ISO dosyasını USB parmak belleÄŸe BaÅŸlangıç Diski OluÅŸturucu ile yazamadım nedense. UNetBootin programı ile yazdım. Bunun iyi hoÅŸ tarafı, USB bellek üzerinden önce Ubuntu masaüstünü baÅŸlatıp daha sonra kurulumu baÅŸlatabilmeniz. Facebook’ta gezerken iÅŸletim sistemi kuruyorsunuz iÅŸte. 🙂

Kurulumda eski Ubuntu sürümünüzü yükseltme seçenekleri veya silip yükleme seçenekleri yeterince mevcut. Bunlarla ilgili bir sıkıntı çıkmıyor. Sadece Windows üzerinden WUBI.exe ile kurulum yapanlar için sıkıntı, bu tür kurulum bu sürümde desteklenmiyor. İsteyen bunu yine yapabilir de, hiç uğraşmayın normal şekilde kurulumunuzu yapın derim.

USB diskten ilk çalıştırmada D sürücüsünden video oynatarak kurulum yapmayı denediÄŸimde olmadı, bir dizi hata ile kurulum gerçekleÅŸmedi. Ancak sürücüler baÄŸlı olmadan kurulumu denediÄŸimde sorun çıkmadı. Kurulum sonrası ihtiyaç duyulan Fraunhofer MP3 gibi kapalı kaynak eklentileri kurulum esnasında Ä°nternet’ten indirtip yüklemekte fayda var. Kurulum sonrası da dil ayarlarınızı kontrol edip gerekli Türkçe paketlerinizi kurun derim önce. Yoksa klavye ile ilgili gariplikler çıkabiliyor. ÖrneÄŸin; “.” tuÅŸunda “/” çıkması gibi, Facebook’a bile giremiyorsunuz. 🙂 Ayrıca Ubuntu 12.10 (Quantal Quetzal) sahipli-sınırlı sürücü video sorunları gibi ciddi düzeyde sorunlar da yaÅŸamıyorsunuz.

Performans olarak eskisinden uçan kaçan bir sistem diyemeyeceğim. Zaten dediğim gibi önceki sürüm ile arasında çok fazla fark yok. Performans ve hız olarak iyileştiğini yazanları da yeni ve doğal olarak daha hafif bir Ubuntu kurulumuna bağlıyorum. Evet, ilk anlarda oldukça hızlı olabiliyor. Ancak arkada çalışan programlar arttıkça, diskteki alan doldukça loglar ve geçici dosyalar doldukça bir miktar performans kaybı oluyor.

Stabilite olarak da iki taraflı bir durum var. Genel olarak temiz ve henüz boÅŸ sayılabilecek bir kurulumla çalıştığımdan mı, stabilitede artış hissi edindim. BahsettiÄŸim donma olayına daha nadir rastlar oldum. Ya da ciddi anlamda kullanmadığımdan bana öyle geldi. Bu sorunun Compiz kaynaklı olma ihtimali olduÄŸunu da belirteyim. Sorun oluÅŸtuÄŸunda görev yönetici programlarda System öğesinin iÅŸlemci kullanımında aralıklı tavanlar yaptığı görünüyor. Bir on saniye %100’e yakın, bir 10 saniye de çok düşük kullanıyor gibi. Bunun dışında TP LINK TL-WN722N kablosuz aÄŸ adaptörüm ile ilgili bir sıkıntım var. Normalde cihaz eski sürümdeki kadar performanslı çalışıyor, zaten sürücüsü de aynı ath9k_htc. Ancak bilgisayarı askıya aldıktan sonra tekrar açtığımda cihazın çalışmadığını farkediyorum. Panelde aÄŸ simgesine tıkladığımda da AÄŸ Yönetimini EtkinleÅŸtir seçeneÄŸinin pasifleÅŸtiÄŸini görüyorum. SeçeneÄŸe tıklayıp aktifleÅŸtirdiÄŸimde de Wi-Fi’ı EtkinleÅŸtir seçeneÄŸi gelmiyor karşıma. Bilgisayarı yeniden baÅŸlatmam gerekiyor tekrar WiFi kullanmak için. Ya da WiFi kapatıp adaptörü çıkarıyorum, tekrar bilgisayarı uyandırınca tekrar takıp WiFi etkinleÅŸtiriyorum. 🙂 Ubuntu’yu kuralı birkaç güncelleme zaten yükledim ancak bununla ilgili bir düzelme olmadı.

Ayrıca Psensor programının tercih menülerinde dolaşırken de sıkıntı oluyor, ya Tercihler’e tıklayınca program kararıp çöküyor, ya da tercihleri kaydedince donuyor. Sonlandırıp tekrar çalıştırdığımda yeni ayarlar etkin halde çalışmaya baÅŸlıyor program. Daha böyle birkaç küçük program farketmiÅŸtim ama hatırlamıyorum ÅŸu an. Zaten ciddi programlarda da pek bir sıkıntı ile karşılaÅŸmadım.

Eski kurulumdan hatırladığım hata bildirileri de arada anlamsızca çıkıyordu ilk zamanlar. Paket kurulum aracı ile ilgili hatalar vardı ki ilgili güncellemeler gelmişti sanırım.

Kapalı kaynak ekran kartı sürücü seçeneklerinde de nvidia-319 ve nvidia-319-updates sürücüleri vardı. Eski sürümde nvidia-313 görünüyordu bende son. Nouveau sürücüsü ne kadar iÅŸ görse de kapalı kaynak Nvidia sürücüsü en baÅŸarılı sürücü seçeneÄŸi. VDPAU (Video Decode and Presentation API for Unix – UNIX için Video Kod Çözme ve Sunum Uygulama Programlama Arayüzü) yani Nvidia’nın Linux için GPU video hızlandırma teknolojisi desteÄŸi ile GNOME player gibi programlarda çok düşük iÅŸlemci kullanımı ile HD videolarınızı izleyebilirsiniz. Compiz de Nvidia sürücüleri ile daha baÅŸarılı ve akışkan göründü gözüme. Sahipli ve test edilmiÅŸ sürücü de genelde tavsiye edilen sürücü. Ancak test edilmemiÅŸ güncelleme sürücüleri de bir kez indirildikten sonra kolayca aralarında geçiÅŸ yapılabildiÄŸinden test edilebilir. Eski sürümde 313 ile 313-updates sürücüleri arasında pek fark yaÅŸamamıştım.

Görüntü olarak Ubuntu 13.10 ile Canonical’ın XMir görüntü sunucusuna geçmesi bekleniyordu. XOrg gibi geçmiÅŸi 25 yıl öncelere dayanan bir görüntü sunucusu günümüz ihtiyaçlarında tıkandığından yeni görüntü sunucusu çalışmaları vardı. Biri Gnome arayüzünün meraklı olduÄŸu Wayland görüntü sunucusu. Linux ekosistemi biraz buna doÄŸru meraklanmıştı ki, Canonical’ın Wayland yetersiz deyip, Mir’i geliÅŸtirmeye niyetlenmesi ekosistemde bölünmelere neden olacağı endiÅŸesi ile pek hoÅŸ karşılanmadı. Mir uygulamalarda GPU hızlandırma, çok GPU’lu dizüstüleri çalıştırma gibi çeÅŸitli ihtiyaçlara çözüm getirebilmesi açısından önemli. XMir de Mir’in XOrg ile bir miktar uyumlu, daha doÄŸrusu pekçok Mir özelliÄŸini kullanamayan ama sorun çıkarırsa da XOrg sunucusuna geri çekilebilen hali. 14.04 ile tamamen Mir’e geçilecekti falan da, 13.10’da da XMir ile ilgili bir ÅŸey görmemiz mümkün olmadı. 🙂

Ayrıca Compiz eklentisi üzerinde çalışan Unity de bir dönüşüm aşamasında. Gelecek 14.04 ya da 14.10 sürümleri ile Unity 8, Qt kullanıcı arayüzü aracı ile gelecek. Şu ana kadarkiler iş görse de geliştirici tarafında direk OpenGL kodu ile yazıldılar ya da Nux gibi geliştiricilerin işini kolaylaştıran arayüzler üzerinde yazıldılar ve yetersiz kaldılar. Canonical da bu sefer Qt ile çalışan ve geliştiricilere daha kolay, aynı zamanda daha kullanışlı ve performanslı bir alan sunacak Unity 8 arayüzü ile gelecek. Yani Ubuntu 13.10 Mir ve Unity 8 ile gelebilecek olan sonraki sürümden önce çıkan türünün son örneği bir sürüm olabilir. 😀

Bir de Dash dediğimiz Ana Seçke başlat menüsü var. Bu menü işlevsel ancak bir süre sonra ilk açılışta biraz yavaş açılmaya başlıyor. Bundan dolayı eski kurulumda lenslerin çoğunu kaldırmıştım. Şu an bir süre deneyeceğim adı kapsama (İng. Scope) dönen tüm lensler ile.

Ana Seçke’de arama satırında yaptığınız aramalar ilk kurulumdan sonra Ä°nternet’ten sonuçların gelmesini de saÄŸlıyor. Bu da aradığınıza daha kolay ulaÅŸmanızı saÄŸlamaya yönelik bir iÅŸlev. Ne kadar fayda saÄŸladığı tartışılabilir ama iÅŸe yaramayan bir ÅŸey de deÄŸil. Arama sorgunuz Canonical sunucularına gönderilip orada arama yapılıyor ve size sonuçlar gönderiliyor. ÖrneÄŸin, altta tekirdaÄŸ kelimesi araması ile karşımıza çıkan sonucu görebilirsiniz. TekirdaÄŸ karşılamasından TekirdaÄŸ hava durumu ve Vikipedi bilgilerine kadar bir ÅŸeylere ulaÅŸmayı saÄŸlıyor. Bu ÅŸekilde seçtiÄŸiniz alanlarla aramanıza farklı boyutlar katabiliyorsunuz. AlışveriÅŸ yapmak için ya da haber okumak için bu arayüzü kullanmak gayet mümkün. Ayrıca uygun sitelerdeki sonuçlara tıkladığınızda sonuçlar seçke içinde bir sayfada açılarak da bilgi verebiliyor. Sıkıntıları da yok deÄŸil. ÖrneÄŸin TekirdaÄŸ araması için tıkladığım bir sonuçta muhtemelen coÄŸrafik konumlamaya baÄŸlı Hakkari hava durumunu göstermesi gibi. 🙂

Bu arama fonksiyonu iÅŸlevsel ancak biraz gizlilik endiÅŸesi yaratıyor. Ya da 3G vs. kullanıyorsanız kotanızı da kullanıyor. Bundan dolayı özelliÄŸi kapatmak isteyebilirsiniz. Bu durumda gideceÄŸiniz yol Tüm Ayarlar > Güvenlik ve Gizlilik > Arama sekmesi. Buradaki Ana Seçke’de arama yaparken: Çevrimiçi arama sonuçlarını içer seçeneÄŸini kapatıyoruz. Bundan sonra aramalarımız sadece yerel olarak yapılıyor.

Ubuntu 13.10 Libre Office 4.1 ofis yazılımı ile geliyor. Genel kullanım olarak Microsoft’un yazılımı gibi son sürümlerde arayüzde dehÅŸet mesafeler katetmediÄŸinden eski ofis yazılımları havasında bir kullanımı olan ve yeterli iÅŸlevselliÄŸi olan bir yazılım. Eski sürümde sorun çıkarabilen bazı karmaşık test dosyalarında sıkıntı çıkarmadı bu. Oradan buradan bulma ofis dosyaları ile haşır neÅŸir oluyorsanız, Ubuntu ile gelen fontlar yeterli olmayabilir. Microsoft tekelinde hazırlanmış dosyalarda Microsoft lisanslı fontlar olabilir. Bundan dolayı Ä°nternet’teki font sitelerinden eksik olduÄŸunu düşündüğünüz fontları indirebilirsiniz. Bunlar Webdings ya da Wingdings serileri gibi fontlar olabilir.

Libre Office 4.1

Ubuntu, dosya yedekleme ve paylaşım için de 5 GB Ubuntu One bulut dosya yükleme alanı ile geliyor. Bu sayede sisteminizi ayarlayıp istediÄŸiniz ÅŸekilde bu alana yedeklerinin alınmasını ya da kolayca dosya paylaÅŸabilirsiniz…

GIMP ile yaÅŸadığım sıkıntı ise pencereler arası geçiÅŸlerden sonra panele pencereler ile ilgili menülerin gelmemesi idi. Mesela araç gereç penceresinde bir ÅŸeyler yapıp görüntü penceresine tıkladıktan sonra penele gittiÄŸimde panelde ilgili menülerin olması gerekli. Ancak panelde karşıma hiçbir menü gelmiyor, pencereye birkaç kez daha tıkladıktan sonra menüler görünmeye baÅŸlıyor. Bu eski sürümde de GIMP ile yaÅŸadığım bir sorundu ama GIMP ile ilgili olma ihtimali de var. BaÅŸka bir programda böyle bir ÅŸeye rastlamadım. Muhtemelen panel GIMP’in çok sayıdaki menü ve alt menüsünü yüklemeye çalışırken zaman kaybediyor…

Şimdilik 13.04 kullanan biri için bu sürüme yükseltme yapmasını pek şart görmesem de yeterince boş vakti olduğu bir zaman yapmasında da fayda var. Hani aciliyeti yok, mucizeler getirmiyor. Henüz sistemin denemediğim pek çok kısmı var da, ihtiyacım olduğunda yaşamayı düşünüyorum bunları. 🙂 Sonuçta bu yazılımların amacı, onlar harici amaçlarımızı gerçekleştirmemizi sağlamak, onlarla uğraşarak zaman kaybettirmek değil. Sorunlarla ve çözümlerle karşılaştıkça vs. burayı güncellemeye devam edeceğim.

Siz de denemek isterseniz Ubuntu 13.10 (Saucy Salamander) sürümünü aşağıdaki kaynaklardan indirebilirsiniz. Kurulum için sisteminize uygun sürümü seçmeniz önemli. Sisteminizin PC ya da Mac  oluşu, 32-64 bit işlemci desteği vs. Hatta 64bit ARM işlemciler için bile sürümleri var! 😉

Ubuntu Türkiye sunucusu.

Ubuntu global sunucu.

#kendimeNotFF 13.10 gibi bir ara sürüme bu kadar yazdıysam LTS sürümü için kitap yazmalıyım sanırım.

Güncelleme, 28.10.2013 Paneldeki saat göstergeleri her zaman görünmüyor, ayarları açık olsa bile bazen saat, tarih ve pil göstergeleri görünmüyor ve bilgisayarı yeniden başlatmadan da ayarlarla oynayarak geri gelmiyor. 🙂