Gestalt kuramı

____________________________________________________________________

Gestalt bütün demektir. Bütün, parçaların toplamından daha fazladır. Birey kendine gelen uyarıcıları birbirinden ayrı şekilde değil, bir bütün olarak algılar. İnsan beynini pasif alıcı değildir, dış dünyadan gelen duyumları anlamlı bir yapı içerisinde ele alır. Gestalt kuramcıları; Köhler, Wertheimmer, Koffka (KWK)

Yaratıcı (üretici) düşünme

Yaratıcı düşüncenin çeşitli temel boyutları vardır. Birey çözüme ulaşmak için problemin boyutlarını çözüme ulaşana kadar bilişsel olarak düzenlemeli, yeniden düzenlemelidir. Wertheimer’a göre, problemler için iki çözüm biçimi vardır: yaratıcılık ve içgörünün olduğu A türü çözümler; eski kuralların uygunsuz bir biçimde uygulandığı B türü çözümler.

A Tipi (Iraksak) çözümler

• Gestalt ilkelerine dayalıdır.
• Orijinaldir.
• İçgörüseldir.
• Üretici çözümlerdir.
• Çözüm başkası tarafından değil, bireyine kendi tarafından bulunur. Kolaylıkla genellenebilip, uzun süre hatırlanabilir.

B Tipi (Yakınsak) çözümler

• Anlamadan ezberlemeye yönelik çözüm tipi.
• Öğrenci, durum ve kuralları anlamadan ezberler.
• Öğrenilenler kolay unutulabilir.

Yaratıcı düşünmeyi etkileyen faktörler

• Duygusal etkenler, kültürel etkenler, geçmiş deneyimler veya alışkanlıklar, işleve takılma, algısal engeller

Gestalt kuramına göre öğrenme türleri

İçgörüsel (kavrama) yoluyla öğrenme

• Kişi probleme odaklanır, problemle süzücü dikkatle değil, seçici dikkatle ilgilenir.
• Daha önceki deneyleri zihinsel tasarlama yaparken kullanır.
• Tasarlama zihindedir ve deneme yanılma zihindeki tasarlama sürecinde vardır.
• Çözüme geçiş aniden olur.
• Sorun bir denemede çözülür.
• Uzun süre hatırlanabilir.
• Başka durumlara kolayca uygulanabilir.

Gizil (örtük) öğrenme

• Bireylerin herhangi bir şekilde başka bir olay, nesne ya da konuya odaklanmış olsa bile, bir başka konuyu farkına varmadan öğrenebilmeleri.
• İstem dışı öğrenmedir.

Gestalt kuramına göre algı yasaları

• Şekil zemin: Algılamada göze çarpan ilk nesne şekil olmakta, zemin ise arkaplanı oluşturmaktadır. Bundan dolayı, öğregilmesi ya da algılanması gereken şey zemin değil, şekil olmalıdır.
• Yakınlık: Nesneler birbirine yakınlıklarına göre gruplandırılıp bir bütün olarak algılanır. Görsel uyarıcılar, ortamda biribirine yakınlığa; sessel uyarıcılar da zamandaki yakınlığa göre algılanır. Uyarıcıların birbirine benzemesi gerekli değildir.
• Benzerlik: Şekil, renk vs. özellikleri paylaşan nesneler birlikte gruplanarak algılanır.
• Tamamlama: Bir şekil, tamamıyla görünmese bile tam görünüyor gibi algılanması.
• Devamlılık: Aynı yönde giden çizgi nokta vs. birlikte gruplandırılarak algılanır.
• Basitlik: Basit şekiller karmalık şekillere göre daha kolay algılanır.