4G ile sesli görüşme yapılıyor mu, görüntülü görüşme daha mı kaliteli?

____________________________________________________________________

4G ile sesli görüşme LTE teknolojisine sonradan eklenen bir kavram. 4G ile sesli görüşme LTE ilk çıktığında yapılamıyordu. Bunu sağlamak için Circuit Switched Fallback (Devre Anahtarlamalı Geri Çekilme) denen bir teknik kullanılıyordu. Bunun ile sesli bir çağrı cevaplandığında ya da arama yapıldığında telefon 4G’den ses görüşmesi destekleyen 3G’ye düşüyor ve görüşme bittiğinde tekrar 4G’ye çıkıyordu.

Daha gelişmiş standartlarda ise 4G ile sesli görüşme VoLTE (Voice over LTE – LTE üzerinden ses) adında bir standart ile yapılıyor. VoLTE standardının özelliği LTE sistemi gibi tamamen IP bazlı bir sistem olması. Eski devre anahtarlamalı sistemle iletişim şebekedeki ekstra katmanlarla sağlanıyor. VoLTE ile ses görüşmesi İnternet üzerinden yapılan herhangi bir veri iletimi gibi muamele görüyor, sadece telefondaki bir VoIP (Voice over IP – IP üzerinden ses) yazılımı ile sağlanıyor. Yalnız bu VoLTE sistem henüz dünyadaki tüm 4G LTE şebekelerinde yaygın değil, sınırlı kullanımı var ve aranan diğer kişinin telefonu VoLTE desteklemiyorsa yine 3G’ye düşme gibi eski yöntemler devreye girebiliyor.

VoLTE eski 3G UMTS sisteminden üç 2G GSM sisteminden de 6 kat kadar daha fazla ses görüşmesi taşıyabilme kapasitesine sahip. Bunun sebebi de IP tabanlı sistemde artık sesin de veri olarak transfer edilmesi ve buna optimize edilmiş altyapı.

VoLTE ile ses kalitesi ise genel olarak artan frekans bant genişliğinden istifade edilerek kullanılan HD Voice denen WB-AMR gibi geniş bant kodekler sayesinde oldukça iyi olacak. Desteklenen alt kodek dar bant NB-AMR ki 2G standardında kullanılıyordu, ancak tavsiye edilen geniş bant AMR kullanımı. Hatta bundan da kaliteli ses sunabilecek FullHD Voice kodeklerinin de kullanılması bekleniyor.

Görüntülü görüşme de VoLTE standardı içinde yapılabilir. Kalite olarak temel VoLTE standardı 384kbps öneriyor ki bu uyumluluk için tüm VoLTE cihazların desteklemesi gereken veri oranı. 3G’de bu veri oranı 64kbps civarında idi ki aradaki olası çözünürlük ve kalite farkı buradan anlaşılabilir. Görüntü kalitesi ve çözünürlük ise görüşmenin yapıldığı iki cihaz arasındaki anlaşmaya bağlı. İki cihazın da ortak desteklediği en yüksek kalite standardında yapılacak ki, cihazların hangisi daha alt standarda sahipse görüşme o standart üzerinden gerçekleştirilecek. 500kbit üzerinden 640 x 480 VGA çözünürlük desteklenen bir biçim mesela. H265 vs. video biçimlerinin gelişmesi ile yeni şeyler de ortaya çıkacaktır. Hatta IP bazlı sistem üzerinden çalıştığı için video görüşmenin kesintisiz LTE bağlantıdan WiFi bağlantıya aktarılabilmesi gibi şeyleri bile görebiliriz.

NOT: VoLTE teknolojisi yavaş yavaş yaygınlaşsa da genel olarak mobil operatörler ilk 4G şebekesini devreye soktuğunda bunu vermiyor ve sonradan ekliyor. Ülkemizdeki operatörlerin VoLTE desteği vereceğini düşünüyorum ama tam olarak ne olacağını zaman gösterecek.