Mobil operatörlerde sesli görüşmede ses kalitesi

____________________________________________________________________

Donanımhaber’de Turkcell’in ses kalitesinin Vodafone’dan neden daha iyi olduÄŸu ile ilgili yazdığım bir yorumdur aÅŸağısı. Yorum biraz fazla uzayınca bari bloga alayım dedim bir kısmını. 😀

Not: Turkcell’in ses kalitesinin Vodafone’dan iyi olması bana göre öznel bir deÄŸerlendirmedir, Vodafone kullanmadığımdan bunun doÄŸru olup olmadığını bilmiyorum, cevap verdiÄŸim kiÅŸinin varsayımı böyle ki, Vodafone’un daha iyi ses kalitesine sahip olduÄŸunu iddia edenler de var.

Operatörlerin sesli görüşme ses kalitelerinde farkın pek çok nedeni olabilir. Vodafone’un ses kalitesinin daha önde olduÄŸunu söyleyenler de var. Ses transferinde 3G ÅŸebekede kullanılan bir HD ses kodeÄŸi var ki, en yüksek ses kalitesi bu kodek ve bu kodeÄŸi destekleyen 3G ÅŸebekesinde bulunan iki telefon arasında mümkün. Yani bunun için HD ses özelliÄŸini destekleyen 3G ÅŸebekesi, ve cep telefonları gerekli. Ve sistem HD olarak sadece bu özelliÄŸi destekleyen iki cihaz, 3G ÅŸebekesinde bulundukları anda mümkün. Biri bile bu kodeÄŸi desteklemese, ya da 3G ÅŸebekesinde bulunmasa HD ses kodeÄŸi kullanılmaz. Turkcell HD ses destekliyor eminim, Vodafone’un da desteklediÄŸini okuduÄŸumu hatırlıyorum. Avea’yı bilmem.

Bu kodek harici ses EFR, Enhanced Full Rate denen bir ses kodeÄŸi ile taşınır ki 12.2 kbit/s hızda çalışır ve kablolu telefon kalitesine eÅŸdeÄŸer ses sunar. Bu tüm operatörlerimiz tarafından destekleniyor ve kullanılamadığında FR kodeÄŸi kullanılır. FR, Full Rate kodeÄŸi de 13 kbit/s veri deÄŸerinde çalışır, yani EFR’den biraz yüksek gibi görünüyor ama kalitesiz bir ses kodeÄŸidir. Avantajı, sinyali iÅŸlemesi cep telefonu iÅŸlemci için daha kolay olduÄŸundan, %5 daha fazla ÅŸarj yiyen EFR kodeÄŸine göre daha tasarruflu olmasıdır. Åžebeke sinyali çok zayıfladığında 13kbit/s veri deÄŸeri taşınamaz hale gelir ve cep telefonu HR, Half Rate kodeÄŸini kullanmaya baÅŸlar. Bu kodek de 5.6kbit/s veri deÄŸerinde çalışır ki FR kodeklerinin yarısı kadar olduÄŸundan iki kat daha fazla kapasite demektir. Tabi ses kalitesinde de benzer bir oranda kalite azalması farkı olması ile. Bir avantajı ise daha az veri miktarından dolayı ihtiyaç duyulan iÅŸlem gücünün de az olması ki ÅŸarjda %30 tasarruf saÄŸlayabildiÄŸi söyleniyor.

Åžimdi EFR, FR ve HR kodekleri üç operatörümüz tarafından da destekleniyor, HD kodek de Turkcell ve Vodafone 3G ÅŸebekelerinde destekleniyor. Avea’yı bilmiyorum. BahsettiÄŸiniz ses kalitesi farkı pek çok ÅŸeye dayanabilir.

GSM ÅŸebekelerinde bildiÄŸim kadarıyla uzun mesafelerde iletiÅŸimdeki gecikmelerden kaynaklı yankı gibi ses parazitlerini filtreleyen yankı giderici sistemleri var, bunların yoÄŸunluktan yetersiz kalması, iyi konfigürasyonu yapılmamış olması ya da olmaması gibi merkezi ÅŸebeke kaynaklı bir etken olabilir, ama büyük bir alanı etkileyecektir bu ki, sanmıyorum. Daha çok bulunduÄŸunuz konumdaki sinyal gücü, sinyal ÅŸiddeti yüksek olsa da diÄŸer sektör, yani aynı baz istasyonunun bir yandaki anteni ile, ya da diÄŸer baz istasyonları hatta diÄŸer operatörlerin baz istasyonları ile enterferans yani giriÅŸimin sinyal kalitesini düşürmesi. Cep telefonu farklı antenlerden gelen sinyal arasında çok sık geçiÅŸ yapmaya çalışıyor olabilir ki, her bir geçiÅŸ kısa süreli bir kesinti olarak döner. Bundan baÅŸka 2G ÅŸebekelerde kullanılan radyolinkler eski 2 Mbit/s radyolinklerden ise bunların kapasitesi konuÅŸma ve internet trafiÄŸi ile çabuk dolduÄŸundan EFR için gereken 13kbit/s deÄŸer cep telefonuna saÄŸlanamayabilir, bu da ses kalitesini düşürür. Bu durumda cihaz EFR modunda mı çalışır, ya da otomatik HR moduna mı geçer bilmiyorum. 2 Mbit/s radyolinkler olmasa da, nüfusu kalabalık olan yerlerde yetersiz sayıda baz istasyonunun radyolink ya da antenlerinin kapasitesinin dolmasından kaynaklı böyle bir durum oluÅŸabiliyor. Bu durumda baz istasyonunun backhaul yani ana ÅŸebekeyle iletiÅŸimini saÄŸlayan radyolink cihazlarının kapasitesinin yeniden ayarlanması ya da ek paneller eklenerek kapasitenin arttırılması gerekiyor. Gerçekten Turkcell’de böyle ses kalitesinde olumlu bir fark varsa, fazladan olan 6000 baz istasyonundan kaynaklı olabilir.

Tabi bu bölgesel bir fark yaratır, bir bölgede ses kalitesinin kötü olması da operatörün tüm Türkiye’de ses kalitesinin kötü olduÄŸunu göstermez.

Ha şu da var, yıllarca Nokia forumlarında bataryanın dayanma süresini uzatan kod diye yayılan tuş kombinasyonu EFR özelliğini kapatıyordu sadece. Yani bilmeden düşük ses kalitesine geçiliyordu.

Ses kalitesi ile ilgili benim de bilmediğim bazı şeyler var operatörler tarafında uygulanan ama, çok ciddi bariz farklara sebep olacak şeyler olduğunu düşünmüyorum bunların.