Mobil operatörlerde sesli görüşmede ses kalitesi

____________________________________________________________________

Donanımhaber’de Turkcell’in ses kalitesinin Vodafone’dan neden daha iyi olduğu ile ilgili yazdığım bir yorumdur aşağısı. Yorum biraz fazla uzayınca bari bloga alayım dedim bir kısmını. 😀

Not: Turkcell’in ses kalitesinin Vodafone’dan iyi olması bana göre öznel bir değerlendirmedir, Vodafone kullanmadığımdan bunun doğru olup olmadığını bilmiyorum, cevap verdiğim kişinin varsayımı böyle ki, Vodafone’un daha iyi ses kalitesine sahip olduğunu iddia edenler de var.

Operatörlerin sesli görüşme ses kalitelerinde farkın pek çok nedeni olabilir. Vodafone’un ses kalitesinin daha önde olduğunu söyleyenler de var. Ses transferinde 3G şebekede kullanılan bir HD ses kodeği var ki, en yüksek ses kalitesi bu kodek ve bu kodeği destekleyen 3G şebekesinde bulunan iki telefon arasında mümkün. Yani bunun için HD ses özelliğini destekleyen 3G şebekesi, ve cep telefonları gerekli. Ve sistem HD olarak sadece bu özelliği destekleyen iki cihaz, 3G şebekesinde bulundukları anda mümkün. Biri bile bu kodeği desteklemese, ya da 3G şebekesinde bulunmasa HD ses kodeği kullanılmaz. Turkcell HD ses destekliyor eminim, Vodafone’un da desteklediğini okuduğumu hatırlıyorum. Avea’yı bilmem.

Bu kodek harici ses EFR, Enhanced Full Rate denen bir ses kodeği ile taşınır ki 12.2 kbit/s hızda çalışır ve kablolu telefon kalitesine eşdeğer ses sunar. Bu tüm operatörlerimiz tarafından destekleniyor ve kullanılamadığında FR kodeği kullanılır. FR, Full Rate kodeği de 13 kbit/s veri değerinde çalışır, yani EFR’den biraz yüksek gibi görünüyor ama kalitesiz bir ses kodeğidir. Avantajı, sinyali işlemesi cep telefonu işlemci için daha kolay olduğundan, %5 daha fazla şarj yiyen EFR kodeğine göre daha tasarruflu olmasıdır. Şebeke sinyali çok zayıfladığında 13kbit/s veri değeri taşınamaz hale gelir ve cep telefonu HR, Half Rate kodeğini kullanmaya başlar. Bu kodek de 5.6kbit/s veri değerinde çalışır ki FR kodeklerinin yarısı kadar olduğundan iki kat daha fazla kapasite demektir. Tabi ses kalitesinde de benzer bir oranda kalite azalması farkı olması ile. Bir avantajı ise daha az veri miktarından dolayı ihtiyaç duyulan işlem gücünün de az olması ki şarjda %30 tasarruf sağlayabildiği söyleniyor.

Şimdi EFR, FR ve HR kodekleri üç operatörümüz tarafından da destekleniyor, HD kodek de Turkcell ve Vodafone 3G şebekelerinde destekleniyor. Avea’yı bilmiyorum. Bahsettiğiniz ses kalitesi farkı pek çok şeye dayanabilir.

GSM şebekelerinde bildiğim kadarıyla uzun mesafelerde iletişimdeki gecikmelerden kaynaklı yankı gibi ses parazitlerini filtreleyen yankı giderici sistemleri var, bunların yoğunluktan yetersiz kalması, iyi konfigürasyonu yapılmamış olması ya da olmaması gibi merkezi şebeke kaynaklı bir etken olabilir, ama büyük bir alanı etkileyecektir bu ki, sanmıyorum. Daha çok bulunduğunuz konumdaki sinyal gücü, sinyal şiddeti yüksek olsa da diğer sektör, yani aynı baz istasyonunun bir yandaki anteni ile, ya da diğer baz istasyonları hatta diğer operatörlerin baz istasyonları ile enterferans yani girişimin sinyal kalitesini düşürmesi. Cep telefonu farklı antenlerden gelen sinyal arasında çok sık geçiş yapmaya çalışıyor olabilir ki, her bir geçiş kısa süreli bir kesinti olarak döner. Bundan başka 2G şebekelerde kullanılan radyolinkler eski 2 Mbit/s radyolinklerden ise bunların kapasitesi konuşma ve internet trafiği ile çabuk dolduğundan EFR için gereken 13kbit/s değer cep telefonuna sağlanamayabilir, bu da ses kalitesini düşürür. Bu durumda cihaz EFR modunda mı çalışır, ya da otomatik HR moduna mı geçer bilmiyorum. 2 Mbit/s radyolinkler olmasa da, nüfusu kalabalık olan yerlerde yetersiz sayıda baz istasyonunun radyolink ya da antenlerinin kapasitesinin dolmasından kaynaklı böyle bir durum oluşabiliyor. Bu durumda baz istasyonunun backhaul yani ana şebekeyle iletişimini sağlayan radyolink cihazlarının kapasitesinin yeniden ayarlanması ya da ek paneller eklenerek kapasitenin arttırılması gerekiyor. Gerçekten Turkcell’de böyle ses kalitesinde olumlu bir fark varsa, fazladan olan 6000 baz istasyonundan kaynaklı olabilir.

Tabi bu bölgesel bir fark yaratır, bir bölgede ses kalitesinin kötü olması da operatörün tüm Türkiye’de ses kalitesinin kötü olduğunu göstermez.

Ha şu da var, yıllarca Nokia forumlarında bataryanın dayanma süresini uzatan kod diye yayılan tuş kombinasyonu EFR özelliğini kapatıyordu sadece. Yani bilmeden düşük ses kalitesine geçiliyordu.

Ses kalitesi ile ilgili benim de bilmediğim bazı şeyler var operatörler tarafında uygulanan ama, çok ciddi bariz farklara sebep olacak şeyler olduğunu düşünmüyorum bunların.